ملات ضد‌انقباض چیست و چه زمانی استفاده می‌شود؟
تعریف ملات یا افزودنی ضد‌انقباض
ملات ضد‌انقباض (Shrinkage Reducing Mortar/Admixture) نوعی ملات یا افزودنی شیمیایی است که به‌طور ویژه برای کاهش انقباض خشک شدن در بتن و ملات طراحی می‌شود.
به گفته BASF:
> "استفاده از افزودنی‌های کاهش‌دهنده انقباض، میزان جمع‌شدگی خشک شدن را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد."
همچنین شرکت Chryso درباره نوع مایع آن می‌گوید:
> "افزودنی مایع ECLIPSE® باعث کاهش جمع‌شدگی ناشی از خشک شدن در بتن می‌شود."
⚙️ مکانیزم و عملکرد فنی
افزودنی‌های ضد‌انقباض با کاهش کشش مویینگی آب در منافذ داخلی ملات عمل می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود نیروی جمع‌شدگی ناشی از تبخیر و خشک شدن کاهش یابد.
طبق توضیح Euclid Chemical درباره محصول MasterLife SRA 035:
> "این افزودنی با کاهش کشش مویینگی آب منافذ، که عامل اصلی انقباض خشک شدن است، عمل می‌کند."
شواهد علمی و پژوهشی
مطالعه‌ای در PMC (2017) نشان داد که تنها با ۱٪ افزودنی SRA می‌توان بیش از ۸۰٪ کاهش در انقباض خشک شدن مشاهده کرد.
تحقیق دانشگاه سیراکیوز (Raed Ashour, 2020) نشان داد افزودنی‌های SRA می‌توانند ۷.۵ تا ۲۹.۱٪ انقباض خشک شدن را کاهش دهند؛ اما ممکن است مقاومت فشاری را ۵–۱۶٪ کاهش دهند.
⏰ زمان مناسب استفاده از ملات ضد‌انقباض
ملات ضد‌انقباض معمولاً در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که خطر ترک‌های ناشی از خشک شدن وجود دارد:
1. کف‌پوش‌ها و اسلب‌های بتنی برای جلوگیری از ترک سطحی.
2. ملات پرکننده در سازه‌های پیش‌تنیده یا بخش‌هایی با محدودیت حرکتی بالا.
3. پروژه‌های سازه‌ای با مصالح پرآب یا نفوذپذیر که استعداد انقباض زیادی دارند.
✅ نکات مهم در استفاده
ملات ضد‌انقباض جایگزین عمل‌آوری (curing) یا نسبت آب/سیمان صحیح نیست.
استفاده از آب کمتر، سنگدانه‌های با کیفیت و مدول الاستیسیته بالا همچنان ضروری است.
کنترل کیفیت اجرایی همچنان نقش کلیدی دارد.
ملات ضد‌انقباض و کیفیت اجرای باسکاتی
در شرکت باسکاتی، ملات‌های صنعتی مانند ملات دیوارچین و استرزنی به دلیل طراحی فرمولاسیون دقیق و دانه‌بندی کنترل‌شده، عملاً عملکردی مشابه ملات
ضد‌انقباض دارند:
چسبندگی بالا و گیرش یکنواخت مانع ترک‌های انقباضی می‌شود.
اجرای نازک (۱۰–۱۵ میلی‌متر) کفایت می‌کند و نیازی به لایه ضخیم نیست.
بسته‌بندی استاندارد و صنعتی باعث سهولت در مصرف و اجرای کنترل‌شده می‌شود.
جمع‌بندی
ملات ضد‌انقباض یک فناوری پیشرفته برای کاهش ترک‌های ناشی از خشک شدن است.
تحقیقات معتبر از BASF، Chryso و مراکز دانشگاهی کارایی SRA را تأیید کرده‌اند.
در پروژه‌های ساختمانی، استفاده از ملات‌های صنعتی باسکاتی می‌تواند همان مزایا را با مصرف کمتر، سرعت بیشتر و کنترل بهتر فراهم کند.
منابع منتخب
